Oι Κινέζοι εξελίσσονται με γοργά βήματα. Δεν είναι βέβαια ούτε Ελβετοί ούτε Ιάπωνες, αλλά βρίσκονται στη σωστή πορεία. Η ποιότητά τους βελτιώνεται συνεχώς (μην ξεχνάμε ότι τροφοδοτούν όχι λίγες δυτικές εταιρείες με τα προϊόντα τους, από κάσες και dials έως και ολόκληρες μηχανές ακόμη), ενώ οι τιμές κρατιούνται σε χαμηλά επίπεδα, μερικές φορές αφύσικα χαμηλά. Το πρόβλημά τους είναι η έλλειψη χαρακτήρα, προσωπικότητας των ρολογιών τους, καθώς αυτοπαγιδεύτηκαν στην εύκολη λύση, στην κόπια, στο homage. Έτσι, (πρωτότυπα) σχεδιαστικά δεν έχουν να δείξουν πολλά πράγματα, το αντίθετο, έχουν ελάχιστα να δείξουν. Απ' αυτή τη σκοπιά, δεν θυμίζουν σε τίποτε τους Ιάπωνες της δεκαετίας του '60, που είχαν -έχουν- τη φιλοδοξία, σε βαθμό σωβινισμού, να ξεπεράσουν τους δασκάλους τους. Αυτό νομίζω είναι το θέμα της κινέζικης ωρολογοβιομηχανίας.
Οι Ρώσσοι είναι άλλη περίπτωση, αυτοί ξεκίνησαν με τη βαριά κληρονομιά της θαυμαστής σοβιετικής ωρολογοποιίας και όχι μόνο δεν αναπτύχθηκαν, αλλά ούτε καν κατάφεραν να συντηρήσουν τα παραδοθέντα. Πρόοδος μηδέν. Η Vostok κολλημένη σε μια, ουσιαστικά, καλίμπρα -κι αυτή παρωχημένη- αναπαράγει τα ίδια σχέδια σε χίλιες βερσιόν, αλλάζοντας τα χρώματα, όταν δεν προμηθεύεται από τους Κινέζους. Τα υπόλοιπα κατ' ευφημισμό ρώσσικα ρολόγια (Poljot, Sturmanskie, Slava) βασίζονται σε παλιό stock μηχανών εγκιβωτισμένων σε κινέζικες κάσες, καμία εξέλιξη και καμία προοπτική. Μόνη πραγματικά ρώσσικη έχω την εντύπωση έχει μείνει η Agat, ισχυρίζεται το ίδιο και η Raketa, αλλά δεν είμαι βέβαιος ότι, πλην μηχανών, είναι και τόσο ρώσσικη όσο λέει. Η ύπαρξη σήμερα των ρώσσικων ρολογιών οφείλεται κυρίως σε συναισθηματικά στοιχεία, αλλά αν το δει κανείς καθαρά ωρολογιακά θα πρέπει να διαγράψει από τη συζήτηση λέξεις όπως ποιότητα και έλεγχός της. Έστω κι έτσι, συνεχίζουν να υπερτερούν των κινέζικων σε προσωπικότητα, δεν το συζητάμε. Και γι' αυτό το λόγο ψήφισα τους Ρώσσους στη δημοσκόπηση, παρ' ότι τα κινέζικα ρολόγια μου είναι πολύ συμπαθή !